Yargı krizi anayasa değişikliğinin kapısını açacak mı: AK Parti tura hazırlanıyor

ANKARA – Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), TİP Hatay Milletvekili Can Atalay ile ilgili hak ihlali kararına Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin direnmesi ve Atalay kararına imza atan AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunmasına ilişkin tartışmalar sürüyor. Siyasetin neredeyse tek gündemi haline gelen bu konuyla ilgili temel iki soru var: Kriz nasıl çözülecek? Atalay’ın milletvekilliği düşürülecek mi?

AK PARTİ’DEN KRİZİN ÇÖZÜMÜ İÇİN İKİ ÖNERİ

Meclis kulislerini de hareketlendiren bu son gelişmeyle ilgili iktidar ve muhalefet kanadı karşıt görüşler sunuyor. İktidar kanadı yetkilileri Anayasa Mahkemesi’nin süper temyiz makamı olamayacağını, AYM’nin Yargıtay’ın 30-40 yıllık içtihatlarını çiğneyecek kararlar veremeyeceğini söylüyor. Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesi konusunda son sözü Yargıtay’ın söylediğini ve bunun bağlayıcı olduğunu belirten AK Parti yetkilileri, benzer yargısal krizlerin yaşanmaması için sorunun kökten çözülmesi gerektiğini belirtiyor. Bunun için de Anayasa’da ve Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’da değişiklik yapılmasını öneriyor.

AYM KANUNU’NDA DEĞİŞİKLİK

AK Partili yetkililer, Anayasa Mahkemesi Kanunu’nun yeniden yargılamayı düzenleyen 50’nci maddesinde muğlaklık olduğunu belirterek bu konuda Meclis çatısı altında bir düzenleme yapılabileceğine dikkat çekiyor. Kurmaylar, AYM Kanunu’ndaki “Tespit edilen ihlal bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa, ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir” hükmünün AYM’yi “süper temyiz” mahkemesi gibi konumlandırdığını söylüyor.

ANAYASA’DA DEĞİŞTİRİLMESİ TARTIŞILAN MADDELER VE AK PARTİ’NİN GEREKÇELERİ

Sadece AYM Kanunu’nda değil Anayasa’da da değişiklik yapılması gerektiğini belirten AK Partili kurmayların değiştirilmesini tartıştıkları maddeler ve değişiklik talep etme gerekçeleri şöyle:

• AYM kararlarının herkesi -tüm kurumları- bağladığını belirten Anayasa’nın 153’üncü maddesi.
AK Partililer bu maddenin “Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adli yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir” hükmünü içeren Anayasa’nın 154’üncü maddesiyle çeliştiğini düşünüyor.

• “Anayasa’da yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz” hükmünün yer aldığı Anayasa’nın 14’üncü maddesi.
AK Partili kurmaylar, bu maddedeki “devlete karşı işlenen suçlar” tanımının muğlaklığının sıkıntı yarattığını düşünüyor.

• Bireysel başvuruları düzenleyen Anayasa’nın 148’inci maddesi.
AK Partililer, bireysel başvuruların sayısının çokluğuna da dikkat çekerek AYM’nin bireysel başvurulara ilişkin kararlarının Yargıtay ve Danıştay’ın içtihatlarını çiğnediği ve yok saydığı yorumunu yapıyor.

UÇUM ÇALIŞMA YÜRÜTÜYOR

Can Atalay kararıyla açığa çıkan krizin ve benzerlerinin yaşanmaması için bu üç anayasa maddesinin ve Anayasa Mahkemesi Kanunu’nun tartışılması, gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiği belirtilirken Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum’un hem Anayasa değişikliği hem de Anayasa Mahkemesi Kanunu’nda değişiklik için çalışma yürüttüğü ifade ediliyor.

MUHALEFETTEN KURTULMUŞ YORUMU: SIKIŞMIŞLIK İÇİNDE

Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’un siyasi parti genel başkanlarına yaptığı ziyaretler devam ediyor. Son olarak İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’le bir araya gelen Kurtulmuş’un görüşmelerinde Anayasa konusunun da gündeme geldiği ifade ediliyor. Bazı muhalefet partisi yetkilileri bugüne kadar konuya ilişkin suskunluğunu koruyan Kurtulmuş’un “sıkışmışlık” içinde olduğu yorumunu yapıyor.

‘CHP’NİN KONGRESİNİ BEKLİYORDUK, ANAYASA İÇİN İLK TEMASLARA BAŞLAYACAĞIZ’

Seçim sonrası yeni anayasa çağrısında bulunan AK Parti’nin de önümüzdeki süreçte diğer partilere ziyaret yapması bekleniyor. AK Partili kurmay, “CHP’nin kongresini bekliyorduk. Bir anlayış ve yöntem belirlemek istiyoruz. Bu konuda diğer partilerin görüşlerini alacağız. CHP ve diğer partiler ne düşünüyor, soracağız? Mesela bir komisyon mu olsun? Grup başkanvekillerinden birer arkadaşın olduğu bir grup mu olsun? Her parti birer temsilci mi versin? Çalışma yöntemine dair bir netleşmeye gitmek istiyoruz” diyor.

‘BU BİR SAMİMİYET TESTİ’

AK Partili kurmaylar, hem son krizin çözülmesi hem yeni ve demokratik bir anayasanın oluşturulması için soruna bütünlüklü bakmak gerektiğini kaydediyor ve ekliyor: “Biz tüm bunları konuşmaktan yanayız. Böyle bir tartışma geldiyse konuşalım. Bu bir samimiyet testi.”

CAN ATALAY’IN MİLLETVEKİLLİĞİ DÜŞÜRÜLECEK Mİ?

AK Partililerin son krize bakışı Erdoğan’a yakın kurmaylar tarafından böyle değerlendirilirken Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülüp düşürülmeyeceği sorusu ise hala yanıtsız. Meclis kulislerinde, AK Parti içinde bu konuda farklı düşünen üç grup olduğu yorumu yapılıyor: “Mehmet Uçum’a yakın olanlar”, “MHP ile aynı fikirde olanlar” ve “Anayasa Mahkemesi kararının uygulanması gerektiğini düşünenler.”

Can Atalay konusundaki son sözü Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’un söyleyeceğini belirten iktidar ve muhalefet temsilcileri, bu kararın belirlenmesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bugün gerçekleşecek grup toplantısında söyleyeceklerinin etkili olacağı yorumunu yapıyor.