İktisatçı Mahfi Eğilmez Ücretlerin Durumunu Değerlendiriyor
İktisatçı Mahfi Eğilmez, Türkiye’deki sabit gelirli maaşlı çalışanların yaşam standartlarının düşük olduğunu belirtti. Eğilmez, ücretlerdeki gerilemeyi “Tunç Kanunu ve Türkiye Uygulaması” başlıklı yazısında ele aldı.
Tunç Kanunu’na göre, gerçek ücretlerin işçinin yaşamını sürdürebileceği asgari düzeyde olması gerektiğini savunan ekonomik bir yaklaşım olduğunu ifade eden Eğilmez, 19. yüzyıldaki ekonomist Ferdinand Lassalle’in bu tezi nasıl geliştirdiğine değindi. Bu görüşe göre, ücretler geçimlik düzeyin altına düşemez çünkü insanlar bu seviyenin altında yaşamlarını sürdüremezler.
YETİŞMİŞ EMEK MALİYETİ
Eğilmez’in belirttiğine göre, Tunç Kanunu’na karşı geliştirilen Assar Lindbeck ve Dennis Snower‘ın “İçeridekiler Dışarıdakiler” Teorisi, işsizleri eğitmek yerine mevcut çalışanları koruyarak ücretleri artırmanın daha cazip olduğunu ifade ediyor. Ancak bu teori genellikle kalifiye işgücü için geçerlidir.
Eğilmez’in vurguladığı gibi, geçim düzeyi ve gerçek ücret kavramları günümüzde farklılık göstermektedir. Lassalle’in geçim düzeyi tanımı, temel gereksinimler olan barınma, beslenme ve giyim ile sınırlıyken günümüzde ulaşım, eğitim, kültür ve eğlence gibi daha fazla harcama kalemi eklenmiştir.
ASGARİ ÜCRETİN DURUMU
Türkiye’de asgari ücret brüt olarak 26.005,50 lira, net olarak ise 22.104,67 lira seviyesindedir. Açlık sınırı ise TÜRK-İŞ verilerine göre dört kişilik bir ailenin için hesaplanmış olup bu değer 24.035,59 lira olarak belirlenmiştir.
Ayrıca, yoksulluk sınırı ise 78.291,84 lira olarak belirlenmiştir. Ailede hem anne hem baba asgari ücretle çalışsa, toplam gelir 44.209,34 liraya ulaşır ve bu miktar yoksulluk sınırının altında kalmaktadır.
TÜRKİYE’DE ÜCRETLERİN DURUMU
Mart 2025 itibarıyla Türkiye’de 15,3 milyon kişi ücretli olarak çalışmaktadır. Asgari ücretle çalışanların sayısı ise yaklaşık 7 milyon civarındadır. Türkiye’de Tunç Kanunu’nun yanı sıra içeridekiler dışarıdakiler teorisi de uygulanmaktadır. Şirketler, yeni personel almak yerine emekliliği hak eden çalışanları mevcut ücretleriyle veya daha düşük ücretlerle çalıştırmayı tercih etmektedirler.
