Küreselleşen dünyada kelebek etkisi, her üründe etkili olmaya devam ediyor. Dünyada iklim krizinin yarattığı hava olaylarındaki aşırılık özellikle gıda tarafında çok etkili oluyor. Gıda güvenliği yanında fiyatlardaki yükseliş son yıllarda enflasyonla az ya da çok mücadele eden dünyada sorunları tetikliyor.
Yıllar içinde iklim ve hava koşullarından etkilenen gıda fiyatları tedirgin ediyor.
Geçen yıllarda yaşanan aşırı doğa olayları kahve fiyatlarını yükseltirken, geçen aylarda Gana ve Fildişi Sahili bölgesinde yaşanan kötü hava koşulları kakao fiyatlarını, İspanya ve İtalya’daki kuraklık da zeytin ve zeytin yağı fiyatlarında etkili oldu. Hindistan’da yaz döneminde seller, pirinç fiyatlarını, 2022’de de Rusya-Ukrayna savaşı buğday ve ayçiçek yağı fiyatları üzerinde etkili olmuştu.
Seller, kuraklıklar dünyada göçü de tetiklerken, son olarak Pasifik’teki sıcak su akıntısıyla başlayan El Nino da şeker fiyatlarını yükseltti.
Dünya şeker rezervlerinde son 14 yılın en düşük seviyesi görülürken, Apero’nun aktardığına göre, Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Küresel Emtia Piyasası Araştırmacısı Fabio Palmeri, 2023-2024 sezonunda küresel şeker üretiminde düşüş öngördüklerini açıkladı.
Geçen yıla göre yüzde 2 seviyesinde tahmin edilen düşüşün, yaklaşık 3,5 milyon ton kayba yol açması bekleniyor.
Küresel hava ve iklim olaylarının etkisiyle değişen, kuraklıktan sellere kadar farklı nedenlerle gıdada son yıllarda değişen koşullarda şimdi de El Nino etkili oluyor. Bilim insanları iklim değişikliğinde El Nino’nun daha da şiddetlendiğini söylerken, şeker fiyatlarındaki değişim neden önemli?
Dünyanın önde gelen ihracatçılarından Hindistan ve Tayland’da kuraklığın hasatlara zarar vermesiyle dünya çağında şeker arzı azalırken, 2011’den bu yana en yüksek fiyatlar görülüyor.
Pirinç gibi temel gıdadaki kıtlık ve gıda enflasyonunu yükselten nedenler, ihracat yasakları sonrası gelişmekte olan ülkelere bu da kötü haber olarak değerlendiriliyor. İklim sorunları, Rusya-Ukrayna savaşı, enflasyon, ABD’nin enflasyonla mücadelesindeki faiz artırımlarının para birimlerini zayıflatması toplanınca gıda güvenliğinde sorunlara açık hale geliyor.
Şeker, etanol gibi biyoyakıtlar, giderek daha fazla kullanılmaya başlanırken, dünyada da şeker rezervleri 2009 sonrası en düşük seviyesine geriledi.
Pirinçte de etkili olan şekilde Hindistan, 100 yıl içinde ölçülen en kurak ağustos ayını yaşarken, şeker kamışı üretiminde üçte birden fazlası ürünler gelişmedi.
Hindistan Şeker Fabrikaları Birliği, şeker üretiminin bu yıl yaklaşık yüzde 8 azalması bekliyor.
Tayland Şeker Yetiştiricileri Birliği de El Nino’nun ürünlerin yetişme dönemine denk gelmesiyle hasadın azalmasının yanında kalitesinin de düştüğünü açıkladı.
Son veriler ışığında bakıldığında, dünyanın ihtiyaçlarını karşılayacak şeker stokları 68 günden daha az yeterli şekilde hesaplanıyor.
ABD Tarım Bakanlığı’nın raporuna göre, Tayland’daki üretimde ekim ayında yüzde 15 oranında düşüş bekleniyor.
Geçen yıl en büyük şeker ithalatçısı olan Endonezya ithalatını azaltırken, ikinci en büyük ithalatçı olan Çin, altı yıl sonra ilk defa yüksek fiyatları dengelemek için şekeri stoklarından çıkardı.
Geçen yılın başında da Türkiye’de şeker fiyatları yükselişe geçmiş, piyasada şeker bulmak zorlaşmıştı.
