Tropikal Orman Kaybı Panama Büyüklüğünde Alan Yok Ediyor

Maryland Üniversitesi GLAD Laboratuvarı’nın WRI Küresel Orman İzleme platformu verilerine göre, tropikal birincil orman kaybı alarm veriyor. Sadece geçen yıl 6,7 milyon hektarlık bir alan yok oldu ki bu, Panama büyüklüğünde bir alan demek.

Yangınlar, bu kayıpların başlıca nedeni olarak öne çıkıyor. Birincil orman yangınlarında 2023’e kıyasla beş kat daha fazla artış yaşandı ve sadece bu yangınlar, 4,1 gigaton sera gazı emisyonuna neden oldu. Bu miktar, bir yıl boyunca tüm hava yolu taşımacılığının ürettiği karbonun dört katından fazla.

Euronews’te yayımlanan habere göre; Brezilya 2024 yılında en fazla orman kaybına sahip olan ülke oldu. COP30’a ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülke, tüm tropikal orman kayıplarının yüzde 42’sini tek başına yaşadı. Bu kaybın yüzde 66’sı ise yangınlardan kaynaklandı. Tarımsal faktörler, iklim değişikliği ve El Niño etkisi ile gelen kuraklık, yangınları daha da kötüleştirdi.

Brezilya’nın ardından Bolivya, orman kaybında yüzde 200 artışla ikinci sıraya yerleşti. 1,5 milyon hektarlık kayıp yaşayan ülke, orman alanı daha büyük olan Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ni geçti. Kongo’da da yangınlar nedeniyle orman kaybı yüzde 150 arttı. Bu ülkelerdeki ormanlar, dünya karbon dengesinde büyük bir rol oynar. Ancak artan yangınlar, bu ekosistemi tehdit ediyor.

Kolombiya’da orman kaybı yüzde 50 arttı, ancak bunun başlıca nedeni yangınlar değil. Barış görüşmelerinde yaşanan aksaklıklar, yasa dışı madencilik ve koka üretimi gibi faktörler etkili oldu.

Yangınlar sadece tropik bölgelerde değil, aynı zamanda Rusya ve Kanada gibi kuzey ormanlarını da etkiledi. 2024, ilk kez hem tropikal hem de boreal ormanlarda yangınların yoğun olduğu bir yıl oldu. Bu bölgelerdeki ormanlar, iklim değişikliği ile gelen kuraklığa ve yangına daha duyarlı hale geliyor.

Bazı ülkelerde ise olumlu gelişmeler kaydedildi. Örneğin Endonezya, tüm zorluklara rağmen orman kaybını yüzde 11 azalttı. Malezya da yüzde 13’lük bir azalma sağladı. Bu başarılar, yerli toplulukların liderliğinde yürütülen koruma projeleri ve etkili arazi politikalarıyla mümkün oldu. Bolivya’daki Charagua Lyambae koruma alanı, yangınları önlemekte başarılı olan örneklerden biri oldu.

Ancak genel tablo hâlâ endişe verici. 2021’de Glasgow’da imzalanan deklarasyona rağmen, orman kaybı hedefleri için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. Yangınları önleme önlemleri, sürdürülebilir ticaret zincirleri ve daha fazla mali destek gerekiyor. WRI’dan yapılan açıklamada, “Veriler, verilen taahhütler ile kaydedilen ilerleme arasında ciddi bir fark olduğunu gösteriyor.” ifadelerine yer verildi.